Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ελβετία
Η πρώτη φιλελληνική επιτροπή στην Ελβετία ιδρύθηκε στην Βέρνη τον Αύγουστο
του 1821, ενώ η δεύτερη στην Ζυρίχη τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Είχε πρόεδρό
της τον πανεπιστημιακό J.H.Bremi. Η δραστηριότητά της επεκτάθηκε και σε άλλες
περιοχές της Ελβετίας. Στην Γενεύη η πρώτη φιλελληνική επιτροπή ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο
του 1822 με πρόεδρο τον πάστορα Georg Wilhelm Gerlach. Τον Δεκέμβριο του 1822
τα καντόνια της Ελβετίας ανακήρυξαν την φιλελληνική επιτροπή της Ζυρίχης ως την
κεντρική όλης της χώρας. Η επιτροπή αυτή μαζί και άλλων έξι Ελβετικών πόλεων
(Γενεύης, Λοζάννης, Βέρνης, Schaffhousen, Aurau, Winthertour), ανέλαβαν να
περιθάλψουν περί τους 162 φυγάδες Έλληνες οι οποίοι μετά την αποτυχία του
κινήματος του Αλέξανδρου Υψηλάντη , προσπαθώντας να πάνε στην Ελλάδα πέρασαν
από την Ελβετία και καθώς οι Γαλλικές αρχές δεν τους θεωρούσαν τα έγγραφά τους,
παρέμειναν για κάποιο χρονικό διάστημα στη χώρα. Μετά από σχετικές εκκλήσεις
των εκεί Φιλελληνικών επιτροπών συγκεντρώθηκαν χρήματα για τα έξοδα της
μετακίνησής τους. Εκτός της περίθαλψης των προσφύγων, οι Ελβετοί απέστειλαν
χρήματα, γιατρούς και χρηματικές ενισχύσεις. Επίσης συνέβαλαν στη διαφώτιση της
Ευρωπαϊκής κοινής γνώμης με εκτύπωση σχετικών φυλλαδίων, όπως έκαναν οι Bremi
και Oreli. Mεταξύ των πιο σημαντικών Ελβετών που αγωνίστηκαν στην Ελλάδα ήταν
οι Κoning, Rival, Knaupp, Brumbacher, Chevalier, Hahn, Meyer-ο εκδότης των
Χρονικών, o γιατρός Louis Andre Gosse, o Bordier που σκοτώθηκε στη μάχη του
Δραγατσανίου.
Κάτω χώρες
Το Βέλγιο μαζί με την Ολλανδία συνιστούν από κοινού το Βασίλειο των Κάτω
Χωρών. Η πρώτη επιτροπή που συστήνεται είναι εκείνη του Άμστερνταμ στις 7 Φεβρουαρίου
του 1822. Πρόεδρος του κομιτάτου ήταν ο Jan Fabius, νοτάριος στο Άμστερνταμ με
πλούσια ελληνική πελατεία. Το κομιτάτο της Χάγης στη συνέχεια, θα θέσει υπό την
εποπτεία του τα κομιτάτα της χώρας εκτός της Ουτρέχτης και του Άμστρενταμ Η
φιλελληνική δράση αποκτά πολλές μορφές από την αρχή και εντείνεται ύστερα από
την έξοδο του Μεσολογγίου με πραγματοποίηση εράνων, συναυλιών, εκθέσεων
ζωγραφικής (όπως του ζωγράφου Odeyare ο οποίος εξέθεσε πίνακα που απεικόνιζε
τον θάνατο του λόρδου Βύρωνα), απαγγελίες ποιημάτων σε διάφορες πόλεις με σκοπό
την συγκέντρωση χρημάτων στους χειμαζόμενους Έλληνες. Επίσης σχεδιάστηκε, χωρίς
τελικά να πραγματοποιηθεί, η συγκρότηση σώματος εθελοντών με την ονομασία
«Φιλελεύθερη Λεγεώνα» η οποία θα αποβιβαζόταν σε παράλια της Αττικής ή της
Πελοποννήσου.Πάντως κάποιοι στρατιωτικοί Ολλανδοί μετέβησαν μεμονωμένα, όπως ο
εμπειρογνώμονας του πολεμικού ναυτικού Steffens και συνεργάστηκε με τον Κανάρη.
Το 1823 ο πλοίαρχος Piet Bakker μεταφέρει με το πλοίο του «Le Brisiere» στην
Πελοπόννησο, όπλα που συγκέντρωσε ο Στέφανος Παλαιολόγος έλληνας έμπορος
εγκατεστημένος στο Άμστερνταμ. Όμως η στενή σχέση του Βασιλείου με την ναυτική
δύναμη της Μεγάλης Βρετανίας και τα στρατηγικά συμφέροντα στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία εμποδίζουν την βασιλική οικογένεια να υποστηρίξει ανοιχτά την
Ελληνική υπόθεση. Από το 1827-1828 η στάση των Ολλανδών αλλάζει κατ’ επίδραση
και των εσωτερικών εξελίξεων στην Ελλάδα και της δολοφονίας του Καποδίστρια που
τους δημιούργησε αρνητική εντύπωση. Ο συνολικός αριθμός εθελοντών από τις Κάτω
Χώρες ο οποίος προσήλθε στην επαναστατημένη Ελλάδα υπολογίζεται σε εικοσιένα
άτομα.
Σουηδία
Στα τέλη του 1821 εκδίδεται στη Στοκχόλμη ανώνυμο φυλλάδιο με τίτλο «Έκθεση
για την απάνθρωπη διαγωγή των βαρβάρων Τούρκων απέναντι στους χριστιανούς
υπηκόους τους» το οποίο παρακινεί τους αναγνώστες του να συνδράμουν στην
Ελληνική Επανάσταση εμπράκτως. Αρχές του 1822 αναχωρούν δύο Σουηδοί για την
επαναστατημένη Ελλάδα, οι F.N. Ashling και T. F. Aakerhjelm. Ο πρώτος είναι
ταγματάρχης ειδικός στα οχυρωματικά έργα και ο δεύτερος υπολοχογός. Ο δεύτερος
θα συμμετάσχει στην πολιορκία της Ακρόπολης μα θα τραυματισθεί και θα φύγει τον
Γενάρη του 1823 για την πατρίδα του δια μέσου της Σμύρνης. Ο Ashling διορίστηκε
υπασπιστής του Κωλέττη και εστάλη να επιθεωρήσει οχυρωματικά έργα στις
Θερμοπύλες και την πολιορκία στην Ακρόπολη. Απογοητευμένος από την αχρησία στην
οποία είχε περιέλθει από τις Ελληνικές αρχές επέστρεψε το στα τέλη του 1822
στην πατρίδα του. Άλλοι πάλι Σουηδοί εθελοντές είχαν άδοξο τέλος όχι σε κάποιο
πεδίο μάχης αλλά σε κατάσταση ειρήνης όπως ο G.A.Sass, όντας επικεφαλής της
φρουράς Μεσολογγίου, που στην προσπάθειά του να χωρίσει διαπληκτιζόμενους
Έλληνες, σκοτώθηκε από έναν Μεσολογγίτη στις 18 Φλεβάρη του 1824. Άλλοι Σουηδοί
που συμμετείχαν σε μάχες ήταν οι August Maximilan Myhrenberg συμμετείχε στο
σώμα του Φαβιέρου και ως υπασπιστής του, σε μάχες στην Εύβοια, τη Χίο και την
Ακρόπολη. Από το 1829 εώς το 1830 χρημάτισε διοικητής του Παλλαμαδίου, ενώ στη
συνέχεια ήλθε σε ρίξη με τον Καποδίστρια κι έφυγε. Ο J.F.S.Crusenstolpe που
ήλθε στα 1827 και ο K.G.T.Westee που ήλθε από το 1831 μέχρι το 1837.
Δανία
Ο φιλελληνισμός στην Δανία είναι μάλλον περιθωριακός σε μέγεθος και έκταση
σε σχέση με τα αντίστοιχα κινήματα άλλων χωρών, κάτι που αποδίδεται στην
απομόνωσή της από τις λοιπές εξελίξεις που σημειώνονται στην Ευρωπαϊκή πολιτική
σκηνή, αλλά και στα εσωτερικά προβλήματά της που οφείλονται και στην συντριβή
του ναπολεοντείου συνασπισμού, σύμμαχος του οποίου ήταν και η Δανία . Η
μεταναπολεόντεια ύφεση έπληξε την οικονομία της χώρας και το 1813 πτώχευσε.
Επίσης το 1814 έχασε τη Νορβηγία από τη Σουηδία. Τον πυρήνα του φιλελληνικού
κινήματος στη χώρα θα αποτελέσει ο σύλλογος των φοιτητών του Πανεπιστημίου της
Κοπεγχάγης που ιδρύθηκε το 1820. Επίσης νέα από την επαναστατημένη Ελλάδα
αναδημοσίευαν από τον γαλλικό και γερμανικό τύπο, ενώ φιλολογικά έντυπα
δημοσιεύουν άρθρα και ποιήματα αφιερωμένα στην Ελλάδα, όπως η μηνιαία Hesperus
και η Freia. Το 1827-1828 συστήνεται το «Κομιτάτο για βοήθεια προς τους
πάσχοντες στην Ελλάδα». Αυτό συγκέντρωνε χρήματα-μέχρι τις 20 Απριλίου 1829
είχε συγκεντρώσει 16000 φράγκα-και τα έστελνε μέσω του Εϋνάρδου στον
Καποδίστρια. H σύγχρονη έρευνα πιστοποιεί πως ήλθαν στην Ελλάδα, παρά τη ρητή
απαγόρευση σχηματισμού εθελοντικού σώματος για την Ελλάδα με το Βασιλικό Διάταγμα
της 19ης Σεπτεμβρίου 1821, οκτώ Δανοί και σκοτώθηκαν ή πέθαναν τρεις. Μνημονεύονται
οι Γιόχαν Χένρικ Κρόυερ-φοιτητής, ο Χάρο Πάουλ Χάρινγκ-ζωγράφος και ποιητής, ο
Φρήντριχ Χάϊνριχ Γιόχανσεν φοιτητής ιατρικής, ο John Hane αξιωματικός του
πυροβολικού και οι επίσης αξιωματικοί Konrad von Ruppel , Carl Leopold Jacob
Wederkinch, o Frellsen ο οποίος συνένδραμε στον αγώνα με αγορασμένη από τον
ίδιο κανονιοφόρο. Επίσης ο λοχαγός Waldemar von Qualen που σκοτώθηκε στη Λαμία
τον Μάρτιο του 1822.
Πολωνία
Η χώρα έχει τριπλή κατοχή: Ρωσική, Πρωσική και Αυστριακή. Τα νέα που αφορούν
την επαναστατημένη Ελλάδα φτάνουν από τις Γαλλικές φιλελληνικές εφημερίδες,
αυστριακές, και ιδιωτικές επιστολές. Δύο Πολωνικές εφημερίδες δημοσιεύουν άρθρα
και εκκλήσεις υπέρ των Ελλήνων, η Φωνή της Βαρσοβίας και η Μέλισσα
της Κρακοβίας. Λογοτέχνες Πολωνοί, όπως ο Μπουρκόφσκι με τους Δεκαεννιά
Βυρωνικούς Ύμνους του και οι Α. Μάκιεβιτς, Σλαβόσκι, Βίλνα Γκρόντεκ
δημοσιεύουν κείμενα εμπνευσμένα από την Ελληνική Επανάσταση. Συνολικά τριάντα
Πολωνοί θα έλθουν στην Ελλάδα, σύμφωνα με την σύγχρονη έρευνα, και από αυτούς
θα σκοτωθούν ή θα πεθάνουν από άλλη αιτία έντεκα. Οι πιο γνωστοί από αυτούς
είναι οι Γκρανόφσκι και Τουκόφσκι, αμφότεροι λοχαγοί, που πολέμησαν με τον
Αλέξανδρο Υψηλάντη, ενώ ο Τζιρζάφσκι μετείχε στην πολιορκία του Μεσολογγίου.
Τέλος, στη μάχη του Πέτα σκοτώθηκαν δεκατρείς Πολωνοί, ενώ δύο επέζησαν. Ένας
από τους δύο, ο Αλεξάντερ Κουζάνσκι μάλιστα συνελήφθη και κρατήθηκε για οκτώ
μήνες στην Άρτα. Στις αρχές του 1823 γύρισε καταπονημένος στην πατρίδα του.
Ιταλία
Μαζί με την έναρξη της Επανάστασης έχουμε την έκδοση της επιθεώρησης
Antologia του Vieussex στη Φλωρεντία όπου φιλοξενούνται άρθρα που συνδέουν το
ελληνικό ζήτημα με έναν αγώνα για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση και με την
αντίληψη πως η Ελλάδα βρίσκεται κατά κάποιον τρόπο μέσα «στον γενετικό κώδικα
της Ιταλίας» Προβάλλεται μια ελληνοιταλική εθνική και πολιτισμική αλληλεγγύη.
Περί τους εκατόν τριάντα επτά Ιταλούς θα έλθουν να πολεμήσουν στην Ελλάδα και
από αυτούς οι σαράντα δύο θα σκοτωθούν ή θα πεθάνουν για άλλους λόγους. Οι
πιο πολλοί είναι παλαίμαχοι των Ναπολεόντειων πολέμων ή πρωταγωνιστές των
εσωτερικών αγώνων της Ιταλικής χερσονήσου. Το τάγμα των Φιλελλήνων που θα συσταθεί
τον Μάιο του 1822 θα έχει δύο λόχους με αρχηγούς διαφορετικών εθνοτήτων και διοικητή
έναν Ιταλό, τον Ντάνια. Λόγοι, πάλι, πολιτικής σκοπιμότητας προκαλούν δυσφορία
στον ερχομό Ιταλών εθελοντών και του επαναστάτη κόμη Σανταρόζα. Σκοτώθηκε
στην πτώση της Σφακτηρίας. Ο Ιταλικός φιλελληνισμός θα υπάρξει από τα πιο μακρά
φιλελληνικά κινήματα του αιώνα αφού διαδραματίζει ρόλο και πέραν της
Επανάστασης του 1821 και συγκεκριμένα το 1866 και κυρίως το 1897.
Ρωσία
Τα αίτια ανάπτυξης του Ρωσικού φιλελληνισμού είναι: α) η κοινότητα της
θρησκείας, β) η φιλελεύθερη ιδεολογία φορείς της οποίας ήταν οι μαχητικοί
Δεκεμβριστές, γ) οι παραδοσιακοί
ιστορικοί δεσμοί, δ) ο κοινός αντίπαλος των δύο λαών, η Οθωμανική Αυτοκρατορία,
ε)οι μεταξύ τους οικονομικοί δεσμοί, στ) η ένταξη Ελλήνων στη Ρωσική διοίκηση
και το Ρωσικό στρατό, ζ) οι ακμάζουσες Ελληνικές παροικίες. Έτσι στην ίδια την
Ρωσία συστήθηκε η Φιλική Εταιρεία και τα μέλη της είχαν την δυνατότητα να
μετακινούνται εντός της Ρωσικής επικράτειας προκειμένου να κατηχούν νέα μέλη.
Μέλη της έγιναν και Ρώσοι, όπως ο στρατιωτικός Νικόλαος Γάλιτς. Χορηγήθηκαν
αθρόα διαβατήρια σε Έλληνες και σε όποιον άλλον ήθελε να περάσει τα
ρωσο-μολδοβλαχικά σύνορα. Ο Ρώσος στρατηγός Ίντσωφ ήταν ένας από τους κρατικούς
εκείνους παράγοντες που χορήγησαν έγγραφα. Δεν ήταν επίσης μικρής συμβολής η
σιωπηρή συμπαράσταση των Ρωσικών παραγόντων στις ενέργειες των Φιλικών. Ο Ρώσος
στρατηγός Τσουκώφ χορήγησε στρατιωτικό υλικό σε Φιλικούς. Ο Δεκεμβριστής Α.
Νέπινιν διοικητής της 16ης μεραρχίας αγόρασε όπλα και τα έστειλε στις
παραδουνάβιες ηγεμονίες. Ακόμα, συγκροτήθηκαν εθελοντικά σώματα, όπως του Ρώσου
συνταγματάρχη Βασίλη Ιβάνοβιτς Σκολτάνωφ, το σώμα των Ρώσων κοζάκων, ενώ Ρώσοι
ένοπλοι συμμετείχαν στα επαναστατικά σώματα στη Μολδοβλαχία. Και μετά την
αποτυχία στις παραδουνάβιες ηγεμονίες όσοι κατέφυγαν στην Ρωσία δέχθηκαν τις
φροντίδες των Ρώσων. Όταν ξέσπασε η επανάσταση στην Ελλάδα, παρασχέθηκε άσυλο
στους καταδιωκόμενους Έλληνες από τις σφαγές που εξαπέλυσαν οι Τούρκοι :
από Χίο, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Κυδωνιές, Κύπρο. Μεταφέρονται στην Ελλάδα
ένοπλοι εθελοντές και πολεμοφόδια (ο Ρώσος πρίγκηπας Καντακουζηνός, πλοία: το
μπριγαντίνι Fidelissimo, η γολέτα La Speranza. Οι Ρώσοι διακρίνονται και στα
πεδία των μαχών: ο Αφανάσα είναι στο πυρπολικό του Παπανικολή που βυθίζει το
τουρκικό δίκροτο στην Ερεσσό. Αδελφοί Berezinsky στην Κρήτη και στο Πέτα-ένας εξ αυτών σκοτώθηκε στην Κάσο,
έτερος εξ αυτών τραυματίστηκε εκεί, ενώ τρίτος έχασε το πόδι του στο Νεόκαστρο
εναντίον του Ιμπραήμ. Ο Νικόλαος Ράικο συμμετείχε στην εκστρατεία στην Χίο υπό
τον Φαβιέρο. Στην ναυμαχία του Ναυαρίνου συμμετείχαν με οκτώ πλοία.
Ισπανικός Φιλελληνισμός
Οι παράγοντες οι οποίοι καθόρισαν την περιορισμένη και καθυστερημένη
ανάπτυξη του ισπανικού φιλελληνισμού είναι το πολιτικό και πνευματικό κλίμα της
περιόδου της παλινόρθωσης στην Ισπανία μεταξύ 1823 και 1832.Τότε οι Ισπανοί
φιλελεύθεροι αγωνίζονταν για το Σύνταγμα του 1812 και κατά της παλινόρθωσης της
απολυταρχίας του Φερδινάνδου Ζ’. Με την παλινόρθωση του 1823 η Ισπανία τάχθηκε
με την Ιερά Συμμαχία, ενώ τον Οκτώβριο του 1827 υπέγραψε εμπορική συμφωνία με
την Υψηλή Πύλη. Μέχρι τον θάνατό του ο Φερδινάνδος είχε επιβάλει λογοκρισία και
καταδίωκε τους «συνταγματικούς». Έτσι αρχικά η έκκληση της Ελληνικής προσωρινής
διοίκησης δεν έγινε δεκτή από τους Cortes της Μαδρίτης- με έγγραφό τους στις 18
Δεκεμβρίου 1821- λόγω της επίκλησης των εσωτερικών τους προβλημάτων. Τα πρώτα
φιλελληνικά κείμενα στα ισπανικά δημοσιεύθηκαν εκτός ισπανικού εδάφους: το
Escrito sobre Gecia εκδόθηκε στο Παρίσι το 1825 και 1827.Κύριοι φορείς των
φιλελληνικών κηρυγμάτων ήταν πολιτικοί εξόριστοι των διώξεων του Φερδινάνδου.
Πολύ όψιμη θα είναι η φιλελληνική ισπανική εκδοτική κίνηση εντός Ισπανίας,
μόλις στα 1828.
Γερμανικός φιλελληνισμός
Κατά την εποχή της Επανάστασης στον χώρο της γερμανόφωνης
Ευρώπης υπήρχε μια χαλαρή συνομοσπονδία κρατών. Τα μεγαλύτερα μέλη της ήταν η Αυστρία
και η Πρωσία, ενώ μέλη ήταν επίσης η Βαυαρία, η Δανία, το Λουξεμβούργο κλπ.
Ανώτατος άρχων της συνομοσπονδίας κατά την εποχή της Επανάστασης ήταν ο
Αυστριακός καγκελάριος Κλέμενς Μέτερνιχ. Η Αυστρία και η Πρωσία, μαζί με τη
Βρετανία και τη Ρωσία, είχαν συνάψει από το 1815 μια σειρά συμφωνιών (τη
λεγόμενη "Ιερή Συμμαχία") που επισήμως είχε ως στόχο την τήρηση της
ειρήνης στην Ευρώπη και τη συνεργασία μεταξύ αυτών των μοναρχιών. Από τους
πρώτους μήνες της Επανάστασης η γερμανόφωνη κοινή γνώμη τάχθηκε με το μέρος των
Ελλήνων. Αντίθετα, ο Μέτερνιχ, όπως και οι άλλοι ηγεμόνες της Συμμαχίας τήρησαν
αρνητική στάση, καθώς την συσχέτισαν με το κίνημα του Καρμποναρισμού στην
Ιταλία το οποίο θεωρήθηκε κίνδυνος για την ανατροπή των μοναρχιών.
Η επίσημη εφημερίδα της Αυστρίας Oesterreichischer
Beobacther (Αυστριακός Παρατηρητής) σχολιάζοντας για πρώτη φορά τα συμβάντα
στην Ελλάδα την 8 Ιουνίου (ν.ημ.) 1821 υποστήριζε ότι οι επαναστάτες βρίσκονταν
σε στενή επαφή με τα επαναστατικά κινήματα στην Ιταλία και ότι σκοπός τους ήταν
η διατάραξη της ησυχίας στην χριστιανική Ευρώπη.
Την 1 Αυγούστου 1821 ο καθηγητής Krug από τη Λειψία δημοσίευσε υπό μορφή φέιγ-βολάν πρόσκληση για την ίδρυση συλλόγων για την υποστήριξη των Ελλήνων. Λίγες μέρες αργότερα ένα βασιλικό διάταγμα απαγόρευε την διάδοση αυτών των φυλλαδίων στη Σαξόνία. Μια προσπάθεια αποστολής μιας "Γερμανικής Λεγεώνας" από τη Βαυαρία στην Ελλάδα από τον καθηγητή Fr. Thiersch επίσης απαγορεύτηκε. Στην Πρωσία επίσης απαγορεύτηκε κάθε δημόσια εκδήλωση φιλελληνισμού.
Στην πόλη Darmstadt όπου μετέβη ο Θεόδωρος Νέγρης ζήτησε και πέτυχε τη συγκρότηση και αποστολή εθελοντικού σώματος στην Ελλάδα. Ιδιαίτερο ρόλο είχε παίξει στη συγκρότηση της εκεί φιλελληνικής στρατιωτικής ομάδας ο Koster πρώην αξιωματικός του Πρωσικού στρατού που είχε έλθει στις αρχές του 1821 στην Ελλάδα, πολέμησε μα έφυγε απογοητευμένος από την υπάρχουσα χαοτική κατάσταση, μα ήθελε να ξαναγυρίσει. Το 1827 ιδρύθηκε στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας «Πανελλήνιον» με σκοπό την ανατροφή ορφανών παιδιών από την Ελλάδα.
Τα αίτια ανάπτυξης του Γερμανικού φιλελληνισμού θεωρούνται ότι είναι ο κλασικισμός που καλλιεργείτο στην Γερμανία τα προεπαναστατικά χρόνια σε συνδυασμό με τον ρομαντισμό της εποχής. Επίσης η παρουσία και η δράση εκεί των Ελλήνων σπουδαστών και εμπόρων. Ενεργή ήταν η συμμετοχή Γερμανών φιλελλήνων στα επαναστατικά γεγονότα στην Ελλάδα: στην Κρήτη ο γιατρός Σχιεράϊπερ τον Δεκέμβριο του 1823 παρέχει ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη, ενώ ο Hane ανέλαβε τη διοίκηση του φρουρίου της Γραμβούσας στα τέλη Φεβρουαρίου 1828.
Ινδικός φιλελληνισμός
Τα αίτια ανάπτυξής του ήταν α) οι από την αρχαιότητα και κυρίως από τους
χρόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου επαφές και επιδράσεις του ελληνικού πολιτισμού
στην Ινδική χερσόνησο. Οι επιδράσεις αυτές δεν σταμάτησαν ούτε κατά τον
Μεσαίωνα, β) η υπάρχουσα τότε κατάσταση των Ινδών, δηλαδή η αποικιακή κατοχή
τους από τους Άγγλους, κάτι που τους προδιέθετε θετικά έναντι του αγώνα των
Ελλήνων, γ) η παρουσία και δράση Ευρωπαίων –μεταξύ αυτών και Ελλήνων- εμπόρων
σε σημαντικά λιμάνια –εμπορικά κέντρα των Ινδιών (Καλκούτα, Δάκκα) , Ευρωπαίων
οι οποίοι ήταν φορείς και των Ευρωπαϊκών φιλελεύθερων ιδεών, δ) η αποστολή στην
Ινδία του Ζακυνθινού Νικόλαου Κεφαλά το 1823 ως εκπροσώπου της Ελληνικής
Διοίκησης του αγώνα προκειμένου να πραγματοποιήσει έρανο υπέρ της Ελληνικής
Επανάστασης. Η Φιλελληνική Εταιρεία της Καλκούτας συνεστήθη στα τέλη του 1823
από τον Κεφαλά. Ο κύριος αγωγός πληροφόρησης σχετικά με όσα γίνονταν στην
Ελλάδα ήταν τα εμπορικά πλοία που έφταναν από την Ευρώπη στο λιμάνι της
Καλκούτα. Πραγματοποίησε έρανο κατορθώνοντας να συγκεντρώσει το ποσό των 25.380
ρουπίων ή 2200 λιρών στερλινών, ενώ ο Άγγλος επίσκοπος της Καλκούτας προσέφερε
200 λίρες στερλίνες. Τελικά μέρος των χρημάτων –για την ακρίβεια 1200 λίρες
έφτασαν στην Ελλάδα, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα καταχράστηκαν οι Ιωάννης Ορλάνδος
και Ανδρέας Λουριώτης μέλη της Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου. Στον έρανο
ανταποκρίθηκαν και Κινέζοι.
Εβραϊκός Φιλελληνισμός
Υπήρξαν Εβραίοι που συμπαραστάθηκαν και Εβραίοι που επέδειξαν αρνητική στάση
απέναντι στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Σύμφωνα με τον καθηγητή
Σπυρίδωνα Λουκάτο οι παράγοντες οι οποίοι εμπόδισαν την ανάπτυξη του Εβραϊκού
Φιλελληνισμού ήταν: α) ο μεταξύ Ελλήνων και Εβραίων φυλετικός φανατισμός και η
θρησκευτική μισαλλοδοξία (εκατέροθεν τέτοιες πράξεις ήταν: η διαπόμπευση του
σώματος του Γρηγορίου του Ε’ από τους Εβραίους της Κωνσταντινούπολης και οι
σφαγές που υπέστησαν οι Εβραίοι της Οδησσού από τους εκεί Έλληνες και Ρώσους
όταν έφτασε ο νεκρός του Πατριάρχη, αλλά και οι σφαγή των Εβραίων της
Τριπολιτσάς), β) ο οικονομικός ελληνο-εβραϊκός ανταγωνισμός γ)η ανάγκη
επιβίωσης των Εβραίων μέσα στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από την
άλλη μεριά οι παράγοντες εκείνοι που καλλιεργούσαν τον Εβραϊκό φιλελληνισμό
ήταν: α) η Φιλελεύθερη Ευρωπαϊκή ιδέα, β) οι φιλικοί δεσμοί Ελλήνων και Εβραίων
της διασποράς, γ) Η κοινή συμβίωση Ελλήνων και Εβραίων Η έρευνα μέχρις σήμερα
έχει επισημάνει τους εξής Εβραίους που έχουν συμμετάσχει ή συμπαρασταθεί στην Ελληνική
υπόθεση: α) (Cremieux) Κρεμιέας Αδόλφος από την Γαλλική πόλη Νίμ ήταν μέλος της
εκεί Φιλελληνικής Εταιρείας, β) Ιωάννης Λέχος ήλθε στην Ελλάδα περί το 1805 κι
αφού βαπτίστηκε χριστιανός μετέβη τον Φλεβάρη του 1822 στην Κρήτη όπου
συμμετείχε σε μάχες στην περιοχή Κισσάμου, γ) Δημήτριος Ιωάννου Λέχος
πολωνοεβραίος, γιος του προηγούμενου, δ) Έλβιγκ, ραβίνος στο Werle της
Βεστφαλίας απηύθυνε έκκληση στις 21 Μαΐου του 1826 προς όλες τις ισραηλιτικές
κοινότητες προκειμένου να συνδράμουν τους χειμαζόμενους Έλληνες, ε) Χη Ιωάννης
γιατρός από Ισραηλιτική οικογένεια της Ζακύνθου ο οποίος ασπάσθηκε τον
χριστιανισμό και παρείχε τις ιατρικές του υπηρεσίες στους Επαναστατημένους
Έλληνες, στ) Ιάκωβος Μαβέιτς, εκχριστιανισμένος Εβραίος από τη Ρωσία μετείχε στην
επανάσταση της Μολδοβλαχίας ζ) Νιάρντι Μποτελάτ και η) Ιωαννίτσα Μποτεζάν
εκχριστιανισμένοι Εβραίοι που συμμετείχαν στην επανάσταση στο Ιάσιο.
Τούρκοι φιλέλληνες
Στους Τούρκους που με διάφορους τρόπους συνέδραμαν στην Επανάσταση μπορούμε
να αναφέρουμε διάφορα πρόσωπα, είτε πολιτικές είτε θρησκευτικές προσωπικότητες,
όπως τον μουσουλμάνο θρησκευτικό ηγέτη, τον σεϊχουλ ισλάμη Χατζή Χαλίλ Εφέντη,
ο οποίος αρνήθηκε να επικυρώσει την εντολή του σουλτάνου Μαχμούτ Β΄ για αθρόα
σφαγή των ελληνικών πληθυσμών, με τίμημα την εξορία του και τη δολοφονία του.
Επίσης, τον τούρκο γιατρό του Ανδρούτσου και του Μακρυγιάννη, Χασάν Αγά
Κούρταλη. Επίσης αναφέρεται η Οθωμανική Εκατονταρχία του Μουσταφά Γκέκα.
Αλβανοί Φιλέλληνες
Οι Αλβανοί που μετείχαν στο κίνημα του Υψηλάντη ήταν πιο πολλοί αλλά
καταγράφονται ως Έλληνες . Ο Μουσταφά-Γκέκας, ο Αμπτής Γκέκας, ο Μάκος Κούστα
που λειτουργούσε ως κομιστής επιστολών του Αλή πασά προς τους Έλληνες, μα
τελικά προσχώρησε στο Ελληνικό στρατόπεδο. Συνεκστράτευσε με τον Καραϊσκάκη
στην Αν. Στερεά και στην Καποδιστριακή περίοδο διορίστηκε ως εκατόνταρχος της
Β’ χιλιαρχίας. Ακόμα ο Μπαϊράμης Λιάπης διατελώντας υπό την ηγεσία του Νικ.
Κριεζιώτου συμμετείχε σε πολεμικές επιχειρήσεις στο Τρικέρι και στην Ανατολική
Στερεά.
Ρουμάνοι Φιλέλληνες
Ο Ελληνικής καταγωγής Ρουμάνος πρίγκιπας Αλέξανδρος Καντακουζηνός επικεφαλής
εκατό Αλβανών κατέλαβε το Κάστρο της Μονεμβασιάς τον Ιούλιο του 1821. Ο αδελφός
του, Γεώργιος Καντακουζηνός Ντελάνου αξιωματικός στο Ρωσικό στρατό, συνόδευε
τον Υψηλάντη στην διάβαση του Προύθου. Επίσης ο Ρουμάνος βογιάρος Γεώργιος
Βοϊνέσκου συνόδευσε τον Δημήτριο Υψηλάντη στην Ελλάδα και συμμετείχε σε μάχες
μαζί του. Ο Βογιάρος Ιορδάνης Ροζνοβάνου συνέδραμε το κίνημα της Μολδοβλαχίας
οικονομικά (με 10.000 ολλανδικά δουκάτα) και 300 άλογα. Ο μητροπολίτης Βενιαμίν
Κοστάκη προσέφερε χρήματα και άλογα. Μέλη της Φιλικής Ετιαρείας διετέλεσαν
επίσης Ρουμάνοι, οι Γρηγόριος Μπρακοβεάνου, και Μπάρμπου Βακαρέσκου. Την θυσία
των Ρουμάνων Ιερολοχιτών που έπεσαν στο πεδίο της μάχης υμνεί ο ποιητής Γρηγόριος
Αλεξανδρέσκου με το ποίημά του «Τα μνήματα του Δραγατσανίου».
Σέρβοι Φιλέλληνες
Οι διακηρύξεις του Ρήγα είχαν ιδιαίτερη απήχηση στους Σέρβους οι οποίοι
μάλιστα επιχείρησαν και να αποσπάσουν ανεπιτυχώς τον Ρήγα από τους Τούρκους. Οι
μεταξύ τους σχέση συσφίγγονταν και από την ένοπλη συμπαράσταση των Ελλήνων στις
Σερβικές εξεγέρσεις του 1804-1813 και 1815-1833. Ο Καραγεώργης εμυήθη στην
Φιλική Εταιρεία. Άλλοι σημαίνοντες Σέρβοι που μετείχαν στα γεγονότα της
Μολδοβλαχίας ήταν οι Μιλένκο Στοΐκοβιτς, Πέταρ Ντομπρνιάκ, Χατζή Προντάν
Γρηγορίεβιτς, , ο Μλάντεν Βιλοβάνοβιτς, Κωνσταντίνος Νεμάνια. Γενικά πάντως, η
επίσημη Σερβία επέδειξε παθητική στάση. Ένοπλα σώματα Σέρβων κατέρχονται στην
Ελλάδα για να συμμετάσχουν στον αγώνα των Ελλήνων, όπως του Χατζηχρήστου Ντάγκοβιτς.:
αρχικά παρείχε τις υπηρεσίες του στον Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου ενώ μετά την
πτώση της Τριπολιτσάς προσχώρησε στον Νικηταρά. Συμμετείχε στη μάχη στα
Δερβενάκια και στην πολιορκία της Θήβας. Μετεπαναστατικά έφτασε να γίνει
στρατηγός και υπασπιστής του Όθωνα Οι
Θωμάς Σέρβος, Λάμπρος Σέρβος, Θανάσης Σέρβος στο Μεσολόγγι, Κωνσταντίνος
Μαριανός και Ιωάννης Στοΐκοβικ.
Μαυροβούνιοι Φιλέλληνες
Όταν εξεράγη η Ελληνική Επανάσταση ο μητροπολίτης Μαυροβουνίου Πέτρος
Πέτροβιτς εξέδωσε ενθουσιώδη προκήρυξη υπέρ αυτής στις 26 Ιουνίου 1821.
Μαυροβούνιοι συμμετείχαν στο κίνημα του Υψηλάντη στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες.
Ο Βάσος Μαυροβουνιώτης συμμετείχε σε πολλές μάχες σε Εύβοια, Πελοπόννησο,
Ανατολική Στερεά, Αττική, Αθήνα, Κύπρο, Θεσσαλία Θα ονομασθεί χιλίαρχος και
στρατηγός ενώ επί Όθωνα θα γίνει υπασπιστής του. Επίσης ο Τζωάννος Σλαβάνος
Μαυροβουνιώτης, ο Τζωάνος Μοντενεγρίνος για τον οποίο ο Δημήτριος Υψηλάντης
βεβαιώνει πως πολέμησε στην άλωση της Τριπολιτσάς, ο Γρηγόριος Τζούροβιτς ο
οποίος μετεπαναστατικά ζήτησε από τον Καποδίστρια εργασία ανάλογη της προσφοράς
του στον αγώνα. Τέλος αναφέρεται ο Μαυροβούνιος στρατηγός Ουΐτζ που πολέμησε με
τον Ναπολέοντα και όταν ήταν στο Λονδίνο εκπόνησε σχέδιο πολεμικό με σκοπό την
απελευθέρωση της Ελλάδας και το απέστειλε στην Ελλάδα. Επίσης θέλησε να
συγκροτήσει εθελοντικό σώμα από δύο χιλιάδες άνδρες με σκοπό να έλθει στην
Ελλάδα για να πολεμήσει.
Άραβες φιλέλληνες
Στο σώμα του Θεόδωρου Βαλλιάνου μετέχουν επτά Άραβες, όπως και το σώμα του Κωνσταντίνου
Μαυρομιχάλη, ενώ τέσσερις Αιγύπτιοι βρίσκονται στην ομάδα του Διαμαντή Ζέρβα.
Τέλος ο Αιγύπτιος Καραγιώργης Χαμπέσσης μάχεται μαζί με τους Καραϊσκάκη και
Μελετόπουλο, ενώ ένας Μαμελούκος, ο Εκβέν Δαβουσσί, πεθαίνει στο Πέτα.